Jak słupki oddziałowe pomagają w nawigowaniu?

słupki oddziałowe headline

Może się tak zdarzyć, że zabłądzimy w lesie nie mając przy sobie mapy. Albo mamy mapę, ale nie ma na niej akurat tej drogi, którą się poruszamy. Drogi leśne mogą szybko powstać na przydkład wskutek transportu drewna. Tak samo szybko mogą zarosnąć. Dlatego też to, co widzimy w terenie może się nieco różnić od tego, co mamy na mapie sprzed kilku lat. To samo się tyczy map cyfrowych w telefonach. Nie wszystkie powszechnie stosowane nawigacje mają wgraną siatkę dróg leśnych. Poza tym bateria w telefonie może się szybko wyczerpać. Szczególnie wtedy, gdy używamy naraz funkcji lokalizacji GPS i tranferu danych. Co zatem zrobić, gdy musimy odnaleźć drogę, a nie mamy ze sobą skutecznych pomocy? Można w prosty sposób wykorzystać słupki oddziałowe. Co to takiego i jak może nam pomóc wyjaśniam w tym wpisie. Zapraszam do lektury.

Co to są oddziały leśne i słupki oddziałowe?

Większość lasów w Polsce należy do Lasów Państwowych. Ich podstawową jednostką są leśnictwa. Każde leśnictwo jest podzielone na ponumerowane oddziały leśne. Przypomina to szachownicę, której każde pole to osobny fragment lasu. Oddziały leśne mają kształt prostokąta chyba, że nie pozwala na to ukształtowanie terenu albo linia lasu. Na mapie widać to pod postacią siatki przecinających się linii. Linie pionowe najczęściej biegną z północy na południe, a czasem z północnego zachodu na południowy wschód. Natomiast w terenie te linie oznaczają drogi leśne lub pasy wyciętych drzew. Każdy oddział ma swój numer, który widnieje na słupku oddziałowym, który jest wbity w ziemię w lewym dolnym rogu oddziału. Najlepiej przedstawia to po prostu mapa lasu z zaznaczonymi oddziałami.

słupki oddziałowe mapa 1
Numeracja oddziałów wzrasta ze wschodu na zachód. Gdy las się kończy, numery biegną od nowej linijki.

Poza mapą siatka oddziałów jest również widoczna w terenie. Najczęściej są to przecinające się drogi leśne. Na skrzyżowaniach tych dróg zauważyć można słupki oddziałowe, które informują o numerach oddziałów, które ze sobą sąsiadują.

Poniższy fragment mapy przedstawia oddziały 56, 57, 58, 59 (numery zaznaczone na czerwono). Niebieskie linie to granice oddziałów, czyli przecinające się drogi. Obok skrzyżowania tych dróg stoi słupek oddziałowy – żółty kwadrat. Jego położenie nie jest przypadkowe. Słupki oddziałowe zawsze znajdują się w lewym dolnym rogu każdego oddziału. Co więcej numery na słupku zawsze są zwrócone w stronę odpowiedniego oddziału.

słupki oddziałowe mapa 2
Położenie słupka w lewym dolnym rogu oddziału.
słupki oddziałowe szkic słupka
Numer na słupku skierowany jest w stronę właściwego oddziału.

Słupki oddziałowe pomocne w nawigowaniu.

Jak wspomniałem wcześniej, narysowane na mapie pionowe linie oddziałów przebiegają najczęściej w kierunku północ-południe. Czasem jednak są one lekko przekrzywione tak, jak jest to pokazane na mapce powyżej. Najważniejsze jest jednak to, że granice oddziałów są z reguły liniami prostymi. Dzięki temu, jeśli przemieszczamy się po lesie wzdłuż oddziałów, to idziemy po linii prostej. Jest to bardzo przydatna informacja z punktu widzenia osoby, która na przykład zabłądziła w lesie i nie wie, w którą stronę pójść. Wtedy najlepiej iść prosto przed siebie aż w końcu wyjdziemy z lasu.

Dodatkowo jeśli wiemy, że powinniśmy iść mniej więcej na północ (bo na przykład zostawiliśmy samochód na parkingu leśnym i poszliśmy mniej więcej na południe od szosy), to wówczas sprawa jest dodatkowo ułatwiona. Podążamy zgodnie ze słupkami w kierunku północnym, aż dojdziemy do szosy (lub punktu, który zapamiętaliśmy), a potem już znaleźć samochód to nie będzie większy problem. Warto dodać, że lasy w Polsce nie są bardzo rozległe. Jeśli się zgubimy to w najgorszym przypadku będziemy musieli iść kilka (maks. kilkanaście) kilometrów, aby znaleźć drogę asfaltową lub miejscowość.

Jak wyznaczyć północ?

Każdy słupek oddziałowy ma namalowane 4 numery na 4 bokach. Na zamieszczonych powyżej mapach widać, że numeracja przebiega roznąco ze wschodu na zachód. Kiedy skończy się las, numeracja schodzi o linijkę niżej i znów biegnie ze wschodu na zachód. Kiedy znajdujemy się na skrzyżowaniu oddziałów mamy na 4 numery oddziałów. Północ wyznaczają 2 najmniejsze numery widoczne na słupku. Dzieje się tak dlatego, że są to numery z „wyższej linijki” (na mapie oddziałów), która leży bardziej na północ.

Trzeba pamiętać, że ta zasada się sprawdza się bardzo często, ale nie zawsze. Bo nie zawsze granice oddziałów przebiegają równo w linii północ-południe. Jeśli ta metoda wyznaczania kierunków wydaje ci się skomplikowana, to bardzo przystępnym językiem wyjaśnia ją Piotr Horzela w swoim filmie, którym się posiłkowałem podczas tworzenia tego wpisu.

Utrudnienia w nawigacji.

Nawigacja w oparciu o słupki oddziałowe może być niekiedy problematyczna. Zdaża się, że numery sąsiadujęcych ze sobą oddziałów mają zupełnie inne numery. Dzieje się tak, ponieważ graniczące ze sobą oddziały mogą należeć do różnych obrębów lub nadleśnictw. Jeśli próbujemy wyznaczyć kierunki świata, to w takiej sytuacji jedynym rozwiązaniem będzie pójście w którąkolwiek stronę do następnego słupka. Jeśli przy kolejnym słupku powtórzy się ta sytuacja, to znaczy, że przemieszczamy się wzdłóż granicy odbrębów/nadleśnictw. Następnie powinniśmy pójść w lewo lub prawo, aby wejść wgłąb leśnictwa. Kiedy dojdziemy do kolejnego słupka, numeracja powinna umożliwiać wyznaczenie północy.

Należy również pamiętać, że słupki oddziałowe pozwalają wyznaczyć kierunki świata tylko orientacyjnie. Nie zawsze granice oddziałów przebiegają w liniach północ-południe i wschód-zachód. Nie jest więc to precyzyjny wyznacznik azymutu. Ta metoda daje możliwość poruszania się w linii prostej na względnie długim dystansie. Aby zminimalizować ryzyko błądzenia po lesie warto połączyć tę metodę z innymi. Na przykład warto mieć na horyzoncie punkt orientacyjny (link do wpisu o tym), do którego chcemy dojść, a kiedy między drzewami będzie on niewidoczny, można poruszać się za pomocą słupków.

słupki oddziałowe słupek 1

Skąd wziąć mapy oddziałów leśnych?

Kiedy zdecydujemy, że chcemy nauczyć się nawigować wykorzystując słupki oddziałowe, warto wyposażyć się w dokładną mapę z zaznaczonymi oddziałami leśnymi. Mając taką mapę wyruszymy w las i na każdym skrzyżowaniu będziemy wyszukiwać słupka oddziałowego. Porównamy namalowane na nim numery z widocznymi na mapie. W taki sposób bardzo szybko zauważymy prawidłowość oznaczeń i kolejne wyjścia w las obejdą się bez ciągłego zerkania na mapę lub kompas.

Na stronie Banku Danych o Lasach dostępna jest mapa Polski z zaznaczonymi wszystkimi oddziałami leśnymi. Wystarczy wybrać interesujący nas obszar i pobrać fragment takiej mapy do druku. Jest również dostępna mobilna wersja tych map w aplikacji o nazwie mBDL dostępnej na urządzeniach z systemem Android (Google Play) oraz iOS (App Store).

Słupki oddziałowe są doskonałym uzupełnieniem wiedzy z zakresu wyznaczania kierunków i nawigacji. Dlatego warto znać tę metodę, aby szybko się odnaleźć, gdy zabłądzimy lub potrzebujemy dokładnie określić, w którym miejscu na mapie się znajdujemy. Co ważne metoda ta jest skuteczna we wszystkich lasach państwowych w całej Polsce.

słupki oddziałowe słupek 2
Na drugiej stronie słupka widnieją numery 58 i 59, co oznacza, że widoczna na zdjęciu droga prowadzi na południe.
Trening nawigowania za pomocą słupków oddziałowych i mapy.

Jeśli chcesz, aby otrzmywać informacje o nowych wpisach i dodatkowych materiałach tylko dla Subskrybentów, zapisz się na newsletter. A może masz swoją opinię na temat nawigowania po słupkach oddziałowych? Koniecznie daj znać w komentarzu 🙂

Nie przegap kolejnych artykułów!
Zapisz się na newsletter


Subscribe
Powiadom o
guest

2 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Agnieszka Niestatystyczna

Dzięki Tobie dowiedziałam się dzisiaj czegoś nowego, dziękuję! 😀

Piotr Horzela
Piotr Horzela
5 lat temu

Dzięki za wykorzystanie mego filmu i pozdrawiam serdecznie
/Piotr