Plecak ucieczkowy – wyposażenie, które może uratować życie

Wojna, epidemia, pożar, powódź czy skażenie powietrza. To przykłady sytuacji, które zmuszają Cię do ucieczki – czy tego chcesz, czy nie. A niestety takie obrazki w dzisiejszych czasach wcale nie należą do rzadkości. Jednak w wielu przypadkach to od Ciebie zależy, czy zrujnują Ci one życie, czy będą tylko przykrym incydentem. Warto więc się przygotować na różne scenariusze. Dlatego każdy preper wie, jak istotne jest stworzenie plecaka ewakuacyjnego. Dzisiaj Ci opowiem o wyposażeniu, które może uratować Ci życie.

Chcesz wiedzieć więcej o plecaku ewakuacyjnym?

Wysłuchaj odcinka podcastu

Czym jest plecak ewakuacyjny?

Plecak ewakuacyjny – czy inaczej ucieczkowy lub bagout bag (BOB) – to nic innego jak zestaw sprzętu, który ma umożliwić szybkie i względnie bezpieczne opuszczenie miejsca zamieszkania. Powody ewakuacji mogą być różne. W dzisiejszych czasach najszybciej przychodzi na myśl bombardowanie mojego miasta, skażenie w wyniku użycia broni masowego rażenia czy rozwoju epidemii. Jednak niezależnie od sytuacji geopolitycznej, plecak ucieczkowy przyda się również, jeśli w budynku, w którym mieszkasz, wybuchnie pożar lub pojawi się zagrożenie powodziowe (które notabene w wielu miejscach pojawia się co roku).

Jeśli sytuacja Cię zmusi do opuszczenia domu w przysłowiowych kapciach, może być to traumatyczne przeżycie. Natomiast będąc przygotowanym do ucieczki, dużo lepiej zniesiesz jej konsekwencje. Stworzenie plecaka ewakuacyjnego powinno być poprzedzone sporządzeniem planu. Strategii, która pozwoli Ci zachować spokój i bezpieczeństwo. Przeczytasz o tym kilka akapitów niżej.

Czy warto tworzyć plecak ucieczkowy?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: i tak i nie.

Wśród osób interesujących się preperingiem utarło się takie przekonanie, że plecak ewakuacyjny to jest must have; że powinien znaleźć się w domu każdej osoby, która myśli o przygotowaniach na trudne czasy. Jest to pewien trend, który rozpędza się szczególnie w niestabilnych geopolitycznie czasach. Dlatego wiele osób tworzy swoje bagout bagi na podstawie zaleceń innych.

W takich przypadkach wyposażenie jest przygotowywane na podstawie gotowej listy, a plecak ewakuacyjny czeka w szafie na swój WIELKI DZIEŃ. Moim zdaniem nie ma to większego sensu.

1. Po pierwsze dlatego, że TAKI DZIEŃ może nigdy nie nastąpić, więc przygotowanie sprzętu byłoby tylko stratą czasu i pieniędzy.
2. Po drugie, konieczność ewakuacji może wynikać z wielu przyczyn, a gotowe listy sprzętu mogą się nie sprawdzić.
3. I po trzecie, kompletowanie sprzętu i trzymanie go w szafie, nie sprawi, że będziesz wiedzieć, jak z niego korzystać.

Z drugiej strony, lepiej być przygotowanym do ewakuacji w jakimkolwiek stopniu niż wcale. Warto jednak przemyśleć całe te przygotowania i podejść do tego racjonalnie. Wówczas tworzenie plecaka ewakuacyjnego ma dużo większy sens.

Jeśli chcesz stworzyć (lub zmodyfikować) swój plecak ucieczkowy, warto mieć na uwadze poniższe zasady.

Może się także okazać, że sprzęt z plecaka ucieczkowego stanie się Twoim jedynym dobytkiem, ponieważ w sytuacja sprawi, że nie będziesz mieć do czego wracać. To bardzo pesymistyczny scenariusz, jednak warto mieć go na uwadze i przygotować zawczasu kopie (papierowe lub cyfrowe) najważniejszych dokumentów takich jak dowody osobiste i paszporty, akty notarialne, ważne umowy, polisy ubezpieczeniowe itp.

Kierując się powyższymi wskazówkami, stworzysz plecak ewakuacyjny dopasowany do swoich potrzeb. A żeby wybór wyposażenia był jeszcze bardziej trafny, zadbaj najpierw o strategię ewakuacji.

Strategia ewakuacji – o czym pomyśleć przed spakowaniem plecaka?

Planowanie ewakuacji to dosyć szeroki temat. Powinno ono obejmować m.in. określenie potencjalnych zagrożeń, zestawienie plusów i minusów ucieczki oraz pozostania w miejscu zamieszkania w danej sytuacji, wyznaczenie celu i dróg ewakuacji, sporządzenie procedur, które w sytuacji podwyższonego stresu będą trzymały wszystko w ryzach.

Jeśli chcesz, dowiedzieć się czegoś więcej na temat tworzenia strategii ewakuacji, napisz w komentarzu „DAWAJ ŁUKASZ TĘ STRATEGIĘ!!”. Jeśli jest taka potrzeba, to chętnie przedstawię swój punkt widzenia. A tymczasem mam dla Ciebie kilka informacji w pigułce.

Jak dobrać wyposażenie plecaka ewakuacyjnego? Co powinien zawierać?

Kiedy już Twoja strategia nabierze kształtu, pora przystąpić do planowania swojego plecaka ewakuacyjnego. Prepersi często zaczynają od tego punktu, jednak wyposażenie powinno być pochodną szczegółowego planu.

A zatem, co powinien zawierać survivalowy plecak ucieczkowy?

Sprzęt warto podzielić na kategorie. Każdą z nich możesz rozwijać równolegle lub jedną po drugiej. Moja koncepcja polega na tym, aby zamiast plecaka wypełnionego sprzętem, stworzyć moduły, które bardzo szybko można zabrać z domu, ale również wykorzystywać na co dzień. Staraj się połączyć prepping z pragmatyzmem.

Oto przykładowe moduły wyposażenia plecaka ewakuacyjnego:

• elektronika i nawigacja
• sprzęt terenowy
• dokumenty i majątek
• odzież i ciepło
• woda i żywność
• artykuły higieniczne i apteczka
• zestaw EDC – jako uzupełnienie plecaka ewakuacyjnego

Modułowy plecak ucieczkowy

Idea modułowego plecaka ewakuacyjnego polega na tym, że kompletując wyposażenie ewakuacyjne, łączysz je w grupy. Sprzęt pakujesz w osobne organizery, dzięki czemu bardzo szybko spakujesz je do plecaka oraz wydobędziesz z niego to, czego potrzebujesz. Kompletując takie moduły, zastanów się, czy lepiej przechowywać je w jednym miejscu, czy może rozmieścić w znanych Tobie lokalizacjach (np. w domu w szafie lub w pobliżu drzwi wyjściowych, w piwnicy, w samochodzie, w pracy, u zaufanych osób, czy w kilku z tych miejsc).

Moduły mają także inną ważną zaletę – możesz je spakować do kilku plecaków, dzieląc się wyposażeniem z osobami, z którymi się ewakuujesz. Dzięki temu wygodnie rozkładasz ciężar bagażu w grupie, ale także wiesz, że jeśli czyjś plecak zaginie lub ulegnie zniszczeniu, reszta sprzętu jest cały czas przy Tobie.

Główna zasada jest taka, że plecak ewakuacyjny powinien powstawać w oparciu o indywidualną analizę zagrożeń. Dlatego może on się różnić w zależności od regionu, w którym mieszkasz, liczebności grupy, z którą się ewakuujesz, od pory roku i wielu innych czynników. Dlatego tworząc własne moduły, trzeba kompletować je w odpowiedni sposób. W niektórych przypadkach wystarczy, że zabezpieczysz się na najbliższe kilka dni. Natomiast w innych musisz uwzględnić opuszczenie domu/kraju na wiele miesięcy. Warto o tym pamiętać, ponieważ w wielu przypadkach sprzęt, który będziesz mieć przy sobie, być może ocali Ci życie. Natomiast w mniej skrajnych przypadkach pozwoli Ci zachować względny komfort – fizyczny i psychiczny – w bardzo niekomfortowych warunkach.

Plecak ucieczkowy – lista proponowanego sprzętu

No dobra. Skoro masz już opracowaną analizę zagrożeń i strategię ewakuacji, pora zająć się sprzętem. Wyposażenie ucieczkowe powinno być dobrane indywidualnie, a moduły starannie przemyślane. Poniższe listy nie wyznacznikiem, jak stworzyć własny plecak ewakuacyjny. Potraktuj je jako wskazówki do samodzielnego dobrania ekwipunku – w oparciu o warunki, które masz w swojej stretegii.

Moduł elektronika

W plecaku ewakuacyjnym powinno się znaleźć wyposażenie, które umożliwi Ci kontakt z bliskimi i pozyskanie informacji z regionu i świata, ale również pozwoli Ci zadbać o światło. Moduł „elektronika” to zestaw wszystkich urządzeń, które potrzebujesz mieć pod ręką w sytuacji awaryjnej.

• telefon
• latarka czołowa
• latarka ręczna
• komplet baterii do urządzeń
• naładowany powerbank
• komplet przewodów do ładowania wszystkich urządzeń
• krótkofalówki
• małe radio (np. na korbkę) z odbiorem różnych długości fal
• słuchawki przewodowe do telefonu (służą jako antena radiowa)
• nawigacja GPS
• ładowarka na korbkę
• ładowarka solarna

Chcesz otrzymać listę wyposażenia plecaka ewakuacyjnego w jednym pliku do wydruku?
Zapisz się na newsletter!

Moduł terenowy

Z kolei moduł terenowy w plecaku awaryjnym to wyposażenie, które pozwoli Ci przedostać się przez trudny teren, rozbić w nim obozowisko i wykonać podstawowe prace. Możesz go przygotować także z myślą o wyjazdach turystycznych i biwakach. Dzięki temu sprzęt będzie regularnie testowany.

• mapa papierowa i tradycyjny kompas
• nóż z głownią stałą
• mały nóż składany
• karta przeżycia_³⁾
• tarp, namiot lub inne schronienie
• mata do spania
• śpiwór
• narzędzie wielofunkcyjne, multitool, scyzoryk
• akcesoria do rozpalania ogniska (zapalniczka, krzesiwo)
• rozpałka syntetyczka
• linka, paracord
• plandeka brezentowa

Moduł odzież i ciepło

W zależności od tego, na jak długą ewakuację się szykujesz, musisz zadbać o odpowiedni komplet ubrań. W przypadku krótkotrwałej ewakuacji raczej wystarczy Ci podstawowy zestaw garderoby. Natomiast jeśli ucieczka okaże się długotrwała, w plecaku ewakuacyjnym powinny się znaleźć ubrania na kolejną porę roku. W niektórych przypadkach możesz zabezpieczyć się również w taki sposób, że większy komplet ubrań będzie czekał na Ciebie w miejscu, do którego będziesz się ewakuować (np. w domku na działce za miastem).

• komplet odzieży dostosowany do pory roku
• czapka, rękawice
• chusta kominowa
• dodatkowy komplet bielizny
• buty dostosowane do pory roku
• odzież termiczna
• poncho, peleryna przeciwdeszczowa
• ogrzewacze chemiczne
• koc
• okulary przeciwsłoneczne lub ochronne³⁾

Moduł woda i żywność

Ewakuacja z miejsca zamieszkania wiąże się także z dużym wysiłkiem i brakiem możliwości spożycia normalnego posiłku. Zadbaj więc o to, aby w wyposażeniu plecaka ewakuacyjnego znalazło się energetyczne jedzenie i woda. Taki zapas powinien być regularnie sprawdzany, aby zapobiec psuciu się żywności. Dobrą praktyką będzie w tym przypadku zabranie raz na jakiś czas modułu „woda i żywność” na biwak lub w podróż. Pozwoli to przy okazji przetestować posilność racji w kontrolowanych warunkach.

• racje żywnościowe
• woda
• filtr do wody terenowy
• kuchenka turystyczna i zapas paliwa
• naczynia do gotowania
• termos lub kubek termiczny
• pojemnik na wodę
• tabletki odkażające
• batony białkowe, czekolada
• suszone owoce oraz orzechy
• otwieracz do puszek
• podgrzewacze chemiczne
• zestaw hydracyjny do plecaka
• stalowa butelka
• niezbędnik
• żywność liofilizowana
• lista kontrolna żywności z terminami przydatności¹⁾
• posiłki zastępcze do rozmieszania z wodą²⁾ np. Soylent, Huel
• żywność odpowiednia dla dziecka
• żele energetyczne3)
• jedzenie w puszce gotowe do spożycia

Moduł dokumenty i majątek

Jeśli sytuacja kryzysowa sprawi, że Twój dom lub mieszkanie ulegnie zniszczeniu, dobrze by było zabrać ze sobą najważniejsze dokumenty i najcenniejsze przedmioty. Niezależnie, czy opuścisz miejsce zamieszkania na kilka dni (np. aby przeczekać powódź lub naprawić skutki zniszczeń), czy zdecydujesz się na ucieczkę „bez gwarancji powrotu”, koniecznie zadbaj o to, aby nie stracić całego majątku lub mieć możliwość szybkiego odzyskania go za jakiś czas. Jeśli chcesz jeszcze lepiej zabezpieczyć swój majątek, nie trzymaj wszystkich pieniędzy w jednym plecaku ewakuacyjnym.

• kopie dokumentów osobistych (papierowe i w formie elektronicznej na nośniku USB)
• odpisy, kopie aktów notarialnych
• dokumenty opisujące stan zdrowia
• polisy ubezpieczeniowe
• ważne umowy (np. zatrudnienia, wynajmu)
• akty urodzenia, stanu cywilnego
• paszport, skan paszportu/wizy³⁾
• dokumenty potwierdzające własność majątku (np. samochodu, środków inwestycyjnych)
• dokumenty potwierdzające przejęcie spadku²⁾
• drogocenne przedmioty, pamiątki rodzinne (np. kopie zdjęć w formie cyfrowej²⁾)
• pieniądze w gotówce
• pieniądze w obcej, względnie stabilnej walucie
• zapasowy komplet kluczy
• klucze do miejsca ewakuacji (np. do domu przyjaciół lub bliskich osób z rodziny)
• woreczki wodoodporne do zabezpieczenia dokumentów

Moduł apteczka i higiena

Ten zestaw można podzielić na dwa mniejsze – w zależności od tego, czy chcesz mieć szybki dostęp do samych medykamentów. Niemniej jednak taki pakiet powinien zawierać artykuły pozwalające zachować czystość i higienę, podstawowe leki (na które nie jesteśmy uczuleni oraz te przyjmowane przewlekle), a także a artykuły medyczne pozwalające przeprowadzić pierwszą pomoc. W przypadku wyposażenia medycznego kluczowe jest trenowanie umiejętności ratowniczych, wraz z nabywaniem których warto wyposażać plecak ucieczkowy w bardziej zaawansowany sprzęt medyczny.

• podstawowe artykuły higieniczne i menstruacyjne
• maseczki z filtrem powietrza
• mokre chusteczki
• płyn/żel przeciwbakteryjny
• ogrzewacze do rąk
• plastry, gaza, bandaże
• opaska uciskowa
• tabletki przeciwbólowe
• leki wykrztuśne, tabletki na gardło
• leki dla osób przewlekle chorych oraz dla dzieci
• woda utleniona lub płyn do odkażania ran
• koc termiczny
• nożyczki
• pęseta
• rękawiczki jednorazowe
• termometr
• tabletki przeciwbiegunkowe
• aspiryna
• antybiotyki
• staza taktyczna
• opatrunek wentylowy³⁾
• artykuły higieniczne dla dziecka (pieluchy, odpowiednie kosmetyki)
• lista kontrolna leków z terminami przydatności¹⁾

Moduł bezpieczeństwo i samoobrona

Temat samoobrony budzi w Polsce dużo kontrowersji. Nie jest do końca wiadome, jakich środków można użyć przeciwko napastnikowi, aby samemu nie zostać posądzonym o wyrządzenie krzywdy. Niemniej jednak, w sytuacji awaryjnej warto mieć możliwość, aby ochronić siebie i swoich bliskich. Poza tym, w bagout bagu powinien znaleźć się także sprzęt sygnałowy i akcesoria ochronne przydające się w trudnym terenie.

• kamizelki odblaskowe
• gaz łzawiący
• broń biała i dystansowa (w zależności od potrzeb i możliwości posiadania)
• petardy hukowe
• gwizdek sygnałowy
• lusterko (heliograf)
• świece dymne
• okulary ochronne
• wzmocniona odzież techniczna
• rękawice ochronne

Dodatkowe akcesoria i narzędzia

Do plecaka ewakuacyjnego warto też dorzucić podstawowe narzędzia i akcesoria naprawcze. Pozwolą one utrzymać resztę sprzętu w stanie sprawności. Część z tego wyposażenia przydaje się także w różnych niestandardowych sytuacjach.

• szara taśma „duct tape”
• zestawy naprawcze do sprzętu
• trytytki
• piła składana lub łańcuszkowa
• zbijak do szyb
• przecinak do drutu
• plan ewakuacji dla pozostałych osób, jakbyście mieli się rozdzielić
• długopis/marker/ołówek i notes
• światła chemiczne
• lista z numerami kontaktowymi, alarmowymi i do jednostek lokalnych
• mocne worki na śmieci
• saperka
• siekierka
• łom
• ostrzałka do noży
• zestaw do szycia¹⁾
• maskotka dla dziecka¹⁾
• karma dla psa¹⁾
• akcesoria dziecięce (np. nosidło)²⁾
• stopery do uszu³⁾

Zestaw EDC jako uzupełnienie plecaka ewakuacyjnego

Jeśli zaczynasz kompletować swój plecak ucieczkowy, pomyśl też o stworzeniu zestawu EDC, czyli przedmiotach noszonych codziennie. Są to rzeczy, które chcesz mieć zawsze pod ręką, dlatego mogą one uzupełniać Twój sprzęt ewakuacyjny. Możesz je spakować do osobnego, łatwego w przenoszeniu organizera. Chyba, że preferujesz na co dzień minimalną liczbę akcesoriów, to moga one być przenoszone w kieszeniach.

Stwórz swój plecak ewakuacyjny rozsądnie

Stworzenie plecaka ewakuacyjnego może być długotrwałym procesem. Pamiętaj, że takie wyposażenie jest bardzo induwidualne, dlatego jego kompletacja powinna wynikać ze szczegółoweo opracowanej strategii. To jest w tym wszystkim najważniejsze. Korzystanie z gotowych zestawów może się zupełnie nie sprawdzić, aczkolwiek można się sugerować niektórymi rozwiązaniami innych osób.

Drugą bardzo ważną kwestią jest testowanie swojego wyposażenia. Dlatego warto raz na jakiś czas wybrać się w teren, aby sprawdzić, czy wszystkie elementy są sprawne, dobrze dopasowane albo czy potrafisz z nich szybko skorzystać. Takie działanie może się wiązać z trzecią istotną rzeczą – praktycznością.

Twórz poszczególne moduły w oparciu o Twoje potrzeby i wykorzystuj je na różnego rodzaju wyjazdach i wyprawach lub w życiu codziennym. Dzięki temu doskonale poznasz właściwości swojego ekwipunku, ale również zapobiegniesz nadmiernej produkcji śmieci, bo jeśli przewidywana przez Ciebie sytuacja kryzysowa nigdy nie nastąpi, to całe to wyposażenie będzie bezużyteczne. A najgorsze, co można zrobić, kompletując swój plecak ewakuacyjny, to kupić masę sprzętu, wrzucić go do szafy i zapomnieć o jego istnieniu. Całe te przygotowania do ucieczki będą wówczas mało wartościowe.

Na koniec chcę Cię jeszcze o coś poprosić. Zostaw w komentarzu swoje pomysły na wyposażenie plecaka ewakuacyjnego. Dzięki temu wspólnie stworzymy prawdopodobnie najszerszą, polskojęzyczną listę sprzętu, która może pomóc innym przetrwać ucieczkę.

Plecak ewakuacyjny – listy do pobrania

Polecam zapisać się na mój newsletter, ponieważ dla moich Stałych Czytelników przygotowałem pełną listę wyposażenia plecaka ewakuacyjnego w formie pliku pdf. Możesz ją wydrukować i zaznaczyć na niej potrzebny i spakowany sprzęt. Pobierzesz ją ze strony, którą podeślę Ci zaraz po zapisie. Zostaw swój email w zielonej sekcji poniżej.

Źródła:
1) Frankowski P.; Rajchert W.: Sztuczki survivalowe. Bielsko-Biała, 2016.
2) Lis K.; Kwiatkowski A.: Domowy survival. Kraków, 2017.
3) Na celowniku Navala; Plecak Ucieczkowy; 8.03.2022, online: https://www.youtube.com/watch?v=kxDmxp2saDg, dostęp: 14.06.2022.
4) Grafika tytułowa – fot. Łukasz Rutkowski