Ognisko w survivalu – czyli jak poskromić żywioł ognia

Ogień ma olbrzymie znaczenie dla nas, ludzi. Pozwala on się ogrzać, wysuszyć, upichcić coś smacznego, ale ma też wiele innych zastosowań. Można powiedzieć, że ten kto poskromi żywioł ognia, ma w ręku potężne narzędzie. Dlatego rozpalanie ognia jest kluczową umiejętnością w sztuce przetrwania. Chciałbym dzisiaj z Tobą pogawędzić o tym, jakie znaczenie i funkcje ma ognisko w survivalu. O tym jak o nie zadbać, aby ono dbało o Ciebie. To co? Damy ognia?


Co to jest ogień?

Towarzyszy nam od tysięcy lat, korzystamy z niego każdego dnia, a gdy zastanawiamy się tak na prawdę, czym jest ogień, to nie wiemy co odpowiedzieć. Nie jest on ani materią, ani stanem skupienia. Jeśli nie będziemy, co to jest ogień to nie będziemy mogli w pełni nad nim zapanować. A więc jak będzie z tym ogniem? Ogień to zjawisko towarzyszące procesowi spalania. Co więcej, proces ten nie dotyczy drewna…

baner buycoffe to

Tak na prawdę drewno się nie pali

Drewno tak na prawdę się nie pali. Palą się za to substancje w nim zawarte, czyli oleje i żywice oraz gazy. Żywice są łatwopalne i dlatego są świetną rozpałką. Pozwalają w szybki sposób podnieść temperaturę drewna, a bardziej szczegółowo – gazów w nim się znajdujących.

Kiedy gazy osiągną temperaturę około 400 stopni, zaczynają się palić, a drewno, tracąc je, przekształca się w węgiel. W zależności ilości gazów i żywic zawartych w drewnie ogień może mieć różne kolory – od ciemnopomarańczowego, przez żółty, nawet do niebieskiego.

Tak powstaje ten hipnotyzujący płomień, w który możemy się gapić godzinami i przy którym nasze myśli odpływają gdzieś daleko. Jeśli zadawałeś sobie pytanie „co to jest ogień?”, to od teraz każde kolejne ognisko, przy którym będziesz siedział, już nie będzie takie same 🙂

Mocno żywiczne drewno „pali się” ciemnym pomarańczowym płomieniem.

Jakie znaczenie i funkcje ma ognisko w survivalu?

Siedząc przy ogniu pewnie nieraz czujesz się jak zauroczony. Ciepło, światło, zapach – ludzie od tysięcy lat wykorzystują zalety ogniska to własnych celów. W zależności od rodzaju ogniska możesz osiągnąć różne efekty, ale ogólnie rzecz biorąc, można wymienić kilka jego najważniejszych funkcji.

  1. Ciepło – dzięki niemu możesz się ogrzać lub wysuszyć odzież. Wysoką temperaturę możesz też wykorzystać do gotowania i pieczenia oraz uzdatniania wody.
  2. Światło – ogień można też wykorzystać do oświetlania obozowiska. Dzięki niemu czujemy się bezpieczniej, ale też jesteśmy bardziej widoczni z dystansu.
  3. Zapach – niosący się daleko zapach ogniska odgania zwierzęta.
  4. Dym – to on w głównej mierze przenosi zapach. Dym z ogniska pomaga również odstraszyć owady. Ale można go też wykorzystać do wędzenia mięsa oraz do sygnalizowania swojego położenia, jeśli jesteśmy w tarapatach. O ognisku sygnałowym pisałem kiedyś w tym wpisie.

Rozpalanie ognia

Czego potrzebuje ognisko?

Jeśli chcesz być prawdziwym mistrzem ognia to musisz pamiętać o trzech rzeeczach, które potrzebuje ognisko, aby dobrze płonąć. Są to: paliwo, temperatura i tlen.

Paliwo

Każde ognisko potrzebuje właściwego paliwa, czyli drewna. Pamiętaj, że duże ognisko potrzebuje wiecej drewna i szybciej je zużywa. Dlatego nie ma sensu robić ogniska większego niż faktycznie potrzebujesz. Aby utrzymać odpowiednią temperaturę ogniska, powinnieneś poszukać kilku pni o średnicy 10-20 centymetrów. Drewno nie powinno być mokre, ponieważ wytwarza ono dużo dymu i może stłumić płomienie.

Temperatura

Aby ogień mógł zapłonąć, potrzebujesz wytworzyć wysoką temperaturę już na samym starcie. Może to być zapałka, zapalniczka lub iskra z krzesiwa. Krzesiwo syntetyczne wytwarza iskry o temperaturze około 3000 stopni Celsjusza i działa nawet jak jest mokre. Dlatego jest niezawodne, ale niestety trzeba poświęcić trochę czasu na naukę rozpalanianim ognia.

Tlen

Trzecią rzeczą, jakiej potrzebuje każde ognisko jest dostęp do tlenu. Jeśli nie ma tlenu nie zachodzi spalanie, dlatego ognisko czasami trzeba rozdmuchać. Pozwala to szybko podnieść temperaturę. Ale z reguły wystarczy po prostu dbać o ognisko na bieżąco. Zatem jak o nie zadbać?

  • Znajdź suchą rozpałkę i drobne patyki – możesz wykorzystać dolne gałązki z drzew iglastych, które są osłonięte od deszczu.
  • Zbierz suche drewno – pierwsze patyki w ognisku muszą być suche. Jeśli nie jesteś w stanie takich znaleźć, to mokre patyki możesz okorować albo zestrugać, aby dostać się do suchego wnętrza. Szczególnie unikaj spróchniałych gałęzi.
  • Ułuż stosik ogniskowy tak, aby powietrze dostawało się do środka – po prostu nie rzucaj całego drewna na mały ogień, bo go zadusisz. Patyki układaj warstwami na przemian czyli tak, aby nie leżały równolegle.
  • Susz drewno – jak uda Ci się rozpalić ogień to susz kolejne partie drewna. Jeśli układasz je blisko ogniska to pilnuj, aby się nie zajęły.
  • Jeśli trzeba to dmuchaj – w wydychanym przez nas powietrzu jest sporo tlenu, więc dmuchając, możesz uratować swój ogień. Ale najpierw musi być co ratować – jeśli nie masz żaru, tylko zdmuchniesz płomień i będziesz musiał zaczynać od nowa.

Etapy ogniska

Mors Kochanski w swojej książce „Northern Bush Craft” wymienił 4 etapy palenia się ogniska. Jeśli będziesz potrafił wykonać każdy z nich, to Twoje ognisko będzie dawało Ci porządane efekty. W kliku słowach opisuję te etapy poniżej.

Etap #1 – Zapłon

Pierwszym etapem jest rozpalanie ognia poprzez przeniesienie wysokiej temperatury na rozpałkę. Rozpałka powinna być sucha i dobrze przygotowana. Jeśli chcesz się dowiedzieć czegoś więcej o rozpałkach to przeczytaj ten artykuł. Jednak rozpałka to nie wszystko. W tym momencie powinieneś mieć już przygotowane drewno do dalszych etapów. Kiedy rozpałka zapłonie, to przenieść od razu płomień na suche igliwie albo drobne patyki.

Etap #2 – Uzyskanie stablinego płomienia

Kiedy chrust będzie się palić, dokładaj coraz większe kawałki drewna. Grubsze gałęzie możesz przepołowić – włókniste i suche wnętrze drewna szybciej się zacznie palić niż gładka kora. Stabilny płomień uzuskasz wtedy, kiedy patyki grubości kciuka będą się już dobrze palić, a pod nimi utworzy się już kupka żaru . W tym momencie ogień możesz wykorzystać do suszenia kolejnych kawałków drewna.

Etap #3 – Doprowadzenie ogniska do pożądanego stanu

Następnie, gdy rozpalisz ogień na dobre, możesz je przebudować tak, aby spełniało Twoje oczekiwania. Ognisko w survivalu można wykorzystać na wiele sposobów w zależności, czy chcesz nim się tylko ogrzać, piec coś w żarze czy też zawiesić kociołek nad ogniem. O tym warto pomyśleć jeszcze zanim rozpalisz ogień i przygotować sobie miejsce tak, żebyś miał jak najmniej pracy przy przebudowywaniu ogniska.

Etap #4 – Podtrzymanie ognia

Ostatnim etapem jest zadbanie o odpowiedni zapas drewna. Jeśli chcesz żeby Twoje ognisko paliło się przez całą noc, musisz przygotować kilka grubych konarów, które wytworzą dużo żaru. W tym celu najlepiej jest wykorzystać twarde drewno z drzew liściastych, takich jak dąb, buk czy jesion. Są to gatunki często spotykane w polskich lasach. Takie drewno ciężej się rozpala, ale płonie dłużej i daje dużo żaru.

Na ognisku można przyrządzić jedzenie na wiele sposobów

Jak rozpalić bezpieczne ognisko?

Rozpalając ogień, pamiętaj, żeby robić to z głową. Koniecznie musisz zapezpieczyć ściółkę przed podpaleniem. Przygotuj sobie miejsce na ognisko, które oczyścisz z suchych liści i drobnych gałązek. Czasami warto jest wykopać dołek, w którym będzie palić się ognisko, aby wiatr nie rozdmuchał żaru.

Jakiś czas temu pisałem już o bezpiecznym rozpalaniu ogniska. Artykuł ten możesz zobaczyć tutaj. Dzisiaj tylko wypunktuję najważniejsze rzeczy na temat bezpiecznego rozpalania ognia.

  • Rozpalaj ogień wtedy, kiedy musisz. Jeśli chcesz tylko ugotować wodę na kawę, lepiej zabierz ze sobą palnik turystyczny.
  • Nie rozpalaj ognia większego niż potrzebujesz. Nie ma sensu niepotrzebnie palić drewna.
  • Oczyść ziemię ze ściółki w promieniu około metra od ogniska.
  • Zwróć uwagę na jakim podłożu rozpalasz ogień. Piaszczyste jest OK, ale w przypadku podłoża organicznego, żar może się utrzymywać pod ziemią jeszcze długo po wygaszeniu.
  • Nie rozpalaj ognia bezpośrednio pod gałęziami – pamiętaj, że ognisko może sypać iskrami.
  • Osłoń się od wiatru – po pierwsze będzie Ci łatwiej rozpalić ogień, a po drugie wiatr nie rozdmucha żaru po okolicy.
  • Nie rozpalaj ogniska w czasie suszy – wtedy i tak jest zwykle gorąco.
  • Nie zostawiaj ogniska bez nadzoru.
  • Dokładnie zagaś ognisko dużą ilością wody.
baner buycoffe to

Ognisko w survivalu – podsumowanie

Rozpalanie ognia jest kluczową umiejętnością w survivalu. Bardzo ważne jest zrozumienie istoty ognia i tego, że ognisko w survivalu można wykorzystać na wiele sposobów. Jeśli będziesz potrafił kontrolować żywioł ognia, będziesz miał w ręku bardzo dużą wiedzę. Jednak musisz pamiętać, żeby korzystać z ognia odpowiedzialnie.

Istotne jest też używanie odpowiedniego drewna i rozpałek. Ale to jest materiał na następne artykuły. A tymczasem wystarczy już teorii, w następnych wpisach postaram się opisywać ognisko w survivalu od bardziej praktycznej strony.

Jeśli chcesz być na bieżąco z kolejnymi wpisami, możesz zapisać się na newsletter. Zachęcam też do komentowania tego wpisu – każda konstruktywna opinia motywuje mnie do dalszej pracy nad blogiem 🙂

Nie przegap kolejnych artykułów!
Zapisz się na newsletter


Subscribe
Powiadom o
guest

2 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
vbatt
vbatt
3 lat temu

Polemizował bym. Są miejsca – wysokie góry, Arktyka itp – gdzie ognia się nie rozpala bo nią ma co się palić. W survivalu militarnym gdy wrogiem nie jest tylko natura ale i przeciwnik ogień zdradza nasze położenie więc nie można go rozpalić. Takie sytuacje gdy musimy się ukrywać przed innymi ludźmi wcale nie należą do rzadkości. Dlatego warto umieć rozpalać ogień dyskretnie ( dakota ) lub korzystać z wynalazków (czajnik vulkan) albo radzić sobie bez niego.